Doorwerking in dagelijks leven
Wie een traumatische ervaring meemaakt, reageert hierop met fysieke reacties, zoals een verhoogde hartslag of spierspanning, en emotionele reacties, zoals angst en paniek. Deze reacties kunnen nog lang na de ervaring doorwerken en invloed hebben op het dagelijks leven. De traumatische stress zorgt voor problemen op verschillende gebieden, zoals slaapproblemen, eetproblemen en concentratieproblemen, verlies van vaardigheden, onverklaarbare lichamelijke klachten en probleemgedrag (Scharloo, Kregten & Soro,
2021).
Niet iedereen die een traumatische ervaring meemaakt, ontwikkelt traumatische stressklachten. Dit hangt onder andere samen met eerdere ervaringen, de gevolgen van de ervaring, de reactie van de omgeving en de opvang na de ervaring. Ook kunnen beschermende factoren, zoals veerkracht, stabiele, betrokken begeleiders en een positief gezinsklimaat ervoor zorgen dat traumatische stress achterwege blijft. Welke levensgebeurtenissen ingrijpend en traumatisch zijn geweest, is niet altijd duidelijk. Niet zelden is de voorgeschiedenis van mensen met een verstandelijke beperking niet volledig beschreven of mist belangrijke informatie door bijvoorbeeld meerdere verhuizingen en wisselende betrokkenen. Ook kunnen incidenten door de omgeving als niet ingrijpend worden ervaren, terwijl die ervaring voor de persoon die het meemaakt zeer ingrijpend is. Hierbij speelt de tijdsgeest ook een belangrijke rol. Zo’n dertig jaar geleden werd bijvoorbeeld nog heel anders gedacht over afzondering en fixatie dan nu. Ook wordt gedrag na een ingrijpende gebeurtenis niet altijd gelinkt aan deze gebeurtenis. Mensen met een verstandelijke beperking laten vaker gedrag zien dat lijkt op traumatische stress. Bij hen spelen vaak meerdere factoren die kunnen bijdragen aan probleemgedrag, bijvoorbeeld een verstoorde prikkelverwerking, communicatieproblemen, bijkomende stoornissen of syndromen. Hierdoor is diagnostiek bij probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking een complexe puzzel.